BESLENMENİN ZEKA GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

Dünyada her yıl bir milyondan fazla bebek sinir sisteminin gelişimiyle ilgili yaşam boyu olumsuz sonuçlar yaratacak olan ağır bir hastalıkla birlik­te doğmaktadır. Bu hastalıkların nedenleri büyük ölçüde bilinmemektedir. Ancak görünürde birbirinden farklı olan bu hastalıkların ortak yönü beynin gelişme aşamasında ortaya çıkmalarıdır. Beyin gelişimi dolayısıyla bilişsel gelişim açısından genetik ve çevresel etmenlerin yanında, beslenme son derece önemlidir ve gebelikten itibaren, çocukluk çağı boyunca direkt etkileri vardır. Bireyin beyin gelişimini hamilelik, 0-2 yaş ve okul öncesi dönem diye üçe ayırmak mümkündür. Beynimizde milyonlarca nöron bulunur ve zeka gelişimi bu nöronlar arasında yapılan bağlantıların yani sinapsların artması olarak tanımlanır. Bu gelişim hamilelik döneminden itibaren başlar. Dolayısıyla anne adayının sağlığı bebeğin beyin gelişimini de direkt olarak etkiler. Anne adayının sigara, alkol kullanımdan doğal beslenmemesine kadar bir çok faktöre bağlı olarak bebeğin gelişimini etkilenir. Zeka artıran besinlerin tüketilmesi önemli olduğu gibi besin yetersizliğinin oluşmaması, vitamin ve mineral eksikliğinin olmaması bebeğin beyin gelişimi için çok önemlidir. Bunun yanında katkısız besinler kullanılmaması, paketli ürünlerden uzak kalınması ve doğa beslenilmesi çocuğun gelişimini artıracaktır.

 

Bebeklik dönemi yani 0-2 yaşa geçtiğimizde; en önemlisi çocuğun ileriki hayatında besin seçimlerini etkileyecek gıda ile tanıştırmanın doğru ve etkin yapılmasıdır…Tabi bu dönemde zeka gelişimini etkileyen besinlerin seçimi önemli olduğu gibi beslenme alışkanlıklarının oturması ve doğal olmayan ( paket ve katkılı besinlerin) çocuklara verilmemesi de çok önemlidir. Doğumdan iki yaşın sonuna kadar devam eden dönem, çocuklarda büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu, yaşama sağlıklı başlangıç için en kritik dönemdir. Büyümenin en hızlı olduğu bu dönemde, bebek ve küçük çocukların beslenmesiyle ilgili alışkanlıklarının kazandırılması önemlidir. Bu dönemin ilk aşaması anne sütüdür ki beyin gelişimini pozitif yönde etkileyen temel faktörlerden biridir. Anne sütü bebeği enfeksiyonlara karşı koruduğu gibi her gün bebeğin ihtiyacına göre değişen vitamin mineral yağ….gibi tüm öğeleri karşılar. Araştırmalar anne sütünün zeka gelişimi üzerindeki etkisinin çok yüksek olduğunu göstermektedir. Özellikle okul çağı çocuklarının performansında anne sütü almış olmak önemli bir fark yaratmaktadır. Bununla birlikte emzirme anında anneye dokunan ve göz teması kuran bebeğin beynindeki kan akışı ve sinaps denen nöronlar arası bağlantılar artıyor. Ayrıca emzirme sürecinde annenin bebeğiyle yumuşak bir ses tonuyla konuşması, gülmesi, ona dokunması da öğrenme ve hafızayı da barındıran, genel olarak limbik sistem olarak bilinen yapıyı etkilediği ve zeka biliniyor

6 ay sonrasında ek besine geçiş döneminde ise Serbest-deneyci ve katılımcı olmak zeka gelişimini artırdığı gibi bireysel gelişim için de çok önemli rol oynamaktadır. Çocukların beyin gelişimi ve zekasının çok hızlı artığı bu dönemde her şeyi ağızlarına götürerek ve tüm bu bilgileri beyne aktararak zekalarını artırıyorlar. Bu nedenle çocuğun güvenliğini tehlikeye atmayacak şekilde, her şeye dokunmasına izin vermek gerekiyor. Aksi şekilde davranmak ise beyin gelişimini ters yönde etkileyebilmektedir.

Ek besin ile başlayan normal beslenme çok önemlidir. Özellikle katkılı ve paket ürünlerin içerisindeki kimyasal öğeler bebeğin ağırlığı düşünüldüğünde çok tehlikeli olabilmektedir. Yetişkin bir bireyin ağırlığı ve immün sisteminin gücü bir bebek ile eş değildir. Yetişkin bir bireyin kolaylıkla tölere edebileceği ve vücuduna zarar verebilecek bileşenleri vücuttan atabilecekken, bebek ve çocuklar için tehlikelidir. Hazır mamalar, meyve püreleri ve özellikle raf ömrü uzun olan paket ürünler bebekler için mental(beyinsel) ve fiziksel gelişimi için yararlı olmadığı kanıtlanmıştır.

İlk çocuk dönemi (2-6 yaş) ise beslenme alışkanlıkların oturmuş olması, el koordinasyonu ve besinleri tanımasını bekliyoruz. Yargıların, temel bilgilerin oluşmaya ve iyi ve yanlışın oturtulmaya çalışıldığı bu dönemde çocuklara kendi için yararlı ve kendi için zararlı besinlerin anlatılması çok önemlidir. Psikologlarında söylediği gibi çocuğu birey olarak kabul etmek ve zararlı besinlerin etkilerini bu dönemde etkin bir şekilde anlatılması çok önemlidir. Zekanın bu dönemin sonlarına doğru yani beş yaşında yaklaşık yüzde 80’nin oluşmuş olmasını bekliyoruz. Çocuğu tüm hayatı boyunca etkileyecek zihinsel-anatomik yapılar, beceriler ve sosyal özellikler bu dönemde gelişir. Bu nedenle çocuğun zeka gelişimi için en önemli dönemler okul öncesi yıllarıdır. Bu yıllarda çocuğun kişilik gelişimin temeli de atılmış olur.

5 yaşından sonra yapılacak bir şey kalmadı diye düşünmeyin. Bilişsel gelişime aracılık eden bölgelerin gelişiminin en sona kaldığı görülmektedir. Özellikle bey­nin beş lobundan biri olan frontal lob gelişimi, ergenlik döneminde de devam eder. Frontal lob; planlama, strateji üretme, problem çözme, uy­gunsuz uyaranları engelleme, dikkat, hafıza gibi fonksiyonları düzenler.

Yorum bırakın

Duygu Bilir Kale Akınal - DoktorTakvimi.com

Mokan Danışmanlık © 2024. Bütün hakları saklıdır.